ΑΓΓΕΛΑ Β’ χρόνος

ΑΓΓΕΛΑ Β’ χρόνος

“ΑΓΓΕΛΑ” του Γιώργου Σεβαστίκογλου

 

Ένα βίαιο παραμύθι ενηλικίωσης, ξετυλίγεται ανάμεσα στις αντιθέσεις…

Όνειρα που συνθλίβονται στην πραγματικότητα…

αλήθειες που βυθίζονται στα ψέματα…

κραυγές που πνίγονται στη σιωπή ,

μνήμες που παρασύρονται στη λήθη…

και μια αναγκαία αντίσταση που παλεύει με την υποταγή…

Υπόθεση

Η Αγγέλα ένα ορφανό κορίτσι έρχεται από το χωριό της στο “μεγάλο κόσμο” της πρωτεύουσας αναζητώντας δουλειά, εκεί αντικαθιστά μια υπηρέτρια που έχει αυτοκτονήσει κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Στον σκοτεινό και περίπλοκο αυτό κόσμο θα συναντήσει τις άλλες υπηρέτριες, θα αφουγκραστεί τους καημούς τους, θα ανακαλύψει τα μυστικά τους, θ’ αποκτήσει φίλους κι εχθρούς. Πολύ σύντομα όμως, ο ερχομός του Λάμπρου, αδερφού της προκατόχου της, θα ανατρέψει κάθε ισορροπία, όταν η αγωνιώδης αναζήτησή του για τους πραγματικούς λόγους της αυτοκτονίας θα φέρει όλους τους ήρωες αντιμέτωπους με τα ηθικά τους διλήμματα και θα τους αναγκάσει να “πάρουν θέση”. Αγγέλα και Λάμπρος μοιραία εμπλέκονται σ’ ένα επικίνδυνο αλλά και γοητευτικό ταξίδι προς την αλήθεια τον έρωτα και τη ζωή, ένα ταξίδι που αποδεικνύεται εξίσου επώδυνο και ανατρεπτικό με απρόβλεπτες συνέπειες για τους ίδιους αλλά και όσους τους περιτριγυρίζουν…

Λίγα λόγια για το έργο:

Μέσα από την πορεία για την ανακάλυψη της αλήθειας, το έργο παρακολουθεί και αναδεικνύει την ηθική και ψυχική δοκιμασία των ηρώων, που διεκδικούν απεγνωσμένα το δικαίωμα τους για μια καλύτερη ζωή , γι’ αυτά τα “λίγα” και “απλά πράματα”:

μία πόρτα, ἕν᾿ ἄστρο, ἕνα σκαμνὶ
ἕνα χαρούμενο δρόμο τὸ πρωὶ
ἕνα ἤρεμο ὄνειρο τὸ βράδι.

ἕναν ἔρωτα ποὺ νὰ μὴ μᾶς τὸν λερώνουν
ἕνα τραγούδι ποὺ νὰ μποροῦμε νὰ τραγουδᾶμε…

“Το ίδιο το έργο δεν αποτελεί ένα δράμα για τις υπηρέτριες, αλλά απομονώνει και φωτίζει τη λεπτομέρεια ενός μεγάλου πίνακα όπου αποτυπώνεται η διαχρονικότητα ενός μηχανισμού ηθικής διάβρωσης και διαφθοράς που συντηρείται απ τους ισχυρούς . Ο μηχανισμός αυτός κυριαρχεί δραματουργικά στο στήσιμο της πλοκής, και γίνεται η αφορμή για την τελική αποκάλυψη της λειτουργίας του ίδιου του συστήματος.”

Για την Αγγέλα…

Η Αγγέλα δεν είναι ένα δράμα για τις υπηρέτριες και τη μοίρα τους, αλλά έργο που απομονώνει και φωτίζει τη λεπτομέρεια ενός μεγάλου πίνακα: την πραγματικότητα της δεκαετίας του ’50[…], με τις πληγές από το μετεμφυλιακό καθεστώς, των διώξεων και της αυθαιρεσίας να κακοφορμίζουν. Ο συγγραφέας επιλέγει μια ομάδα απόκληρων που υφίστανται έντονα την εκμετάλλευση και την καταπίεση, ενώ παράλληλα είναι ευάλωτη στη διαφθορά. Ο μηχανισμός της ηθικής διάβρωσης και της διαφθοράς που συντηρείται από τους ισχυρούς και τον κόσμο του χρήματος[..]κυριαρχεί δραματουργικά στο στήσιμο της πλοκής[..]και οδηγεί στην αποκάλυψη της λειτουργίας του ίδιου του συστήματος .[..]
Το έργο του Σεβαστίκογλου δεν καταγράφει απλώς τα περιστατικά, αλλά διερευνά τα αίτια πίσω από τα φαινόμενα, τα εντοπίζει και τα καταγγέλλει.[…]Το σύστημα λειτουργεί ομαλά όσο δεν συμβαίνει κανένα απρόοπτο, όσο κανείς δεν αντιδρά δεν διαμαρτύρεται από φόβο, δειλία, από συμφέρον ή υπολογισμό. Και η αυτοκτονία της Τασίας είναι μια αντίδραση απελπισίας που θα προκαλέσει την πρώτη ρωγμή. Στην πορεία του έργου το ενδιαφέρον επικεντρώνεται, όχι τόσο στη λύση του μυστηρίου, αλλά στα πρόσωπα και στην τοποθέτησή τους απέναντι στα περιστατικά[..], το κάθε πρόσωπο υπακούοντας στη δική του λογική, είναι υποχρεωμένο να εκδηλωθεί και να επαναπροσδιοριστεί. Ανανεώνεται κάθε φορά και οξύνεται το ηθικό δίλημμα: αντίσταση ή υποχώρηση μπροστά στον κόσμο της σήψης και της διαφθοράς.
Το ηθικό δίλημμά ορίζει τον κύριο δραματικό άξονα του έργου, ωστόσο η διάταξη των προσώπων γύρω από τον άξονα αυτό, είναι περίπλοκη. Γιατί οι χαρακτήρες είναι αντιφατικοί, ο καθένας με τις δικές του καταβολές και αδυναμίες, πάθη και ιδιαίτερες επιδιώξεις, συμβιβασμένοι και αγανακτισμένοι, ενδοτικοί και ανένδοτοι.
Ο Στράτος, ο άνθρωπος που ελέγχει το κύκλωμα, ο συνδετικός κρίκος του υποκόσμου με την εξουσία, έχει δίπλα τού την υποτακτική του Γεωργία, που είναι θύτης και θύμα μαζί, με την τυφλή της εξάρτηση από τον ερωμένο της. Θύμα που φέρνει ακέραια την ευθύνη της επιλογής της είναι η Νέρα, το ίδιο και η Άννα που στον απελπισμένο αγώνα για επιβίωση εκβιάζει, εκμεταλλεύεται τη σύγχυση, προσπαθεί να επωφεληθεί. Πολύ ακριβά, θυσιάζοντας το σπλάχνο της, θα πληρώσει η ανέμελη Φανή την αυθόρμητη αντίθεσή της με τη σπείρα των εκμαυλιστών.
Ωστόσο η επιχείρηση θα σκοντάψει κυρίως στην αντίσταση του Λάμπρου και της Αγγέλας, μια αντίσταση που θα υποχρεώσει τα όργανα του μηχανισμού να δείξουν το αληθινό τους πρόσωπο, ν’ αποκαλύψουν τις διασυνδέσεις που διατηρούν με την εξουσία, απ’ όπου αντλούν και τη δύναμή τους ή εξασφαλίζουν την ατιμωρησία τους. Και οι δυο χαρακτήρες, της επώδυνης ηρωίδας και του αγαπημένου της, δεν είναι εξαρχής δεδομένοι, φτιάχνονται μέσα στη δοκιμασία, σιγά σιγά στήνεται και ορθώνεται το ηθικό τους ανάστημα.
Όπως και σε πολλά κείμενα της ίδιας περιόδου η χρονολόγηση είναι εγγεγραμμένη στον ιδεολογικό ιστό του δράματος. Ωστόσο η Αγγέλα άντεξε και θα αντέξει ακόμα στη δοκιμασία του χρόνου, γιατί μέσα από τα περιστατικά μιας συγκεκριμένης συγκυρίας προβάλλει έντονες δραματικές καταστάσεις, διατυπώνει κρίσιμα ανθρώπινα προβλήματα και διλήμματα. Ζωντανεύει αυθεντικούς χαρακτήρες, που πείθουν με τις ατομικές τους συμπεριφορές και εκφράζονται με θεατρική γλώσσα σπάνιας πυκνότητας και εκφραστικής δύναμης.

(απόσπασμα από την ανάλυση του Δημήτρη Σπάθη για την “Αγγέλα”)

Σκηνοθετικό Σημείωμα

Μετά την περσινή εμπειρία με την “Αυλή των θαυμάτων” του Ι. Καμπανέλλη και με δεδομένη την απόφασή μας να συνεχίσουμε στο Altera Pars τη μελέτη του ελληνικού DNA μέσα από την ενασχόληση με το νεοελληνικό έργο, η ”Αγγέλα” του Γ. Σεβαστίκογλου αποτέλεσε για μένα μια επιλογή σχεδόν αυτονόητη… χαρακτήρες βαθιά ανθρώπινοι, τρισδιάστατοι, αντιφατικοί, τρωτοί, γλώσσα πυκνή σε νοήματα, λυρική, σχεδόν ποιητική, συνυπάρχουν σε ένα έργο με σαφή πολιτικό προσανατολισμό… Μετά το “Καμπαρέ των σκουπιδιών”, τον “Φάκελο”, τις “Παράπλευρες απώλειες”, τη “Μήδεια”, το “Μπέρντυ”, το “Χίμμελβεγκ”, η ”Αγγέλα” έρχεται να συμπληρώσει ιδανικά μια σειρά έργων αφύπνισης και προβληματισμού που στόχο έχουν τη διερεύνηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς απέναντι στα μεγάλα ζητήματα των ”καιρών μας”.
Ο συγγραφέας, εμπνευσμένος ενδεχομένως από τη γνωστή υπόθεση της ”Σπυριδούλας”, καταγράφει με έναν σκληρό ρεαλισμό, μέσα από τον μικρόκοσμο των υπηρετριών της εποχής, την εικόνα της Ελλάδας του ’50, όπου η φτώχεια, η εκμετάλλευση, η ανεργία και η ανάγκη για μετανάστευση, ματαιώνουν κάθε όνειρο και ελπίδα για “μια καλύτερη ζωή”… καταγράφει μία Ελλάδα -που τελικά τόσο μοιάζει με τη δική μας τη σημερινή- όπου ”οι μηχανισμοί της ηθικής διάβρωσης και της διαφθοράς που συντηρούνται από τους ισχυρούς και τον κόσμο του χρήματος”, πνίγουν κάθε αδύναμο, στερώντας του εν τέλει το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης και της αυτοδιάθεσης, υποβάλλοντας τον συνεχώς σε μια βασανιστική ηθική δοκιμασία που στόχο έχει την εξόντωση της ανθρώπινης του υπόστασης και την αφομοίωσή του από το Σύστημα…
Το έργο αρχίζει με την αυτοκτονία μιας 18χρονης υπηρέτριας, της Τασίας. Η έλευση του αδερφού της Λάμπρου και η αγωνιώδης αναζήτησή του για τα πραγματικά αίτια της πράξης της, θα αναγκάσει όλους τους ήρωες του έργου, να ζυγιάσουν τις ηθικές και ψυχικές τους αντοχές και να “πάρουν θέση”. Ο μικρόκοσμος της “ΑΓΓΕΛΑΣ”,εμφανίζεται ως μια μικρογραφία της κοινωνίας μας, όπου οι αντιδράσεις και οι συμπεριφορές ταλαντεύονται και αντιπαραβάλλονται: η τιμιότητα απέναντι στην ατιμία, οι αλήθειες στα ψέματα ή αντίσταση στην υποταγή.
Το ενδιαφέρον μετατοπίζεται σχεδόν εξ αρχής από την αποκάλυψη του μυστηρίου, αφού όλοι γνωρίζουν ή έστω υποψιάζονται την αλήθεια, στα πρόσωπα και στην τοποθέτησή τους απέναντι στα περιστατικά. Το ερώτημα ”Ποιόν είχε φίλο η Τασία;” επαναλαμβάνεται καθ΄όλη σχεδόν τη διάρκεια του έργου, αλλά τα στόματα παραμένουν ερμητικά κλειστά και οι συνειδήσεις ναρκωμένες. Μόνη συνοδοιπόρος και στήριγμα στην έρευνά του Λάμπρου, η νεαρή κοπέλα που την ίδια κιόλας ημέρα αντικατέστησε την αυτόχειρα στην οικία Παπά… η Αγγέλα… Το δεκαεπτάχρονο ορφανό χωριατοκόριτσο, σαν ηρωίδα βγαλμένη από λαϊκό παραμύθι, με έμφυτη ροπή στο καλό και το δίκαιο, “δε βολεύεται με λιγότερο ουρανό”, τολμά να κοιτάζει ψηλά, πιο ψηλά από τις ταράτσες των γκρίζων πολυκατοικιών, πέρα και πάνω από ‘κει που της έχει οριστεί. Έρχεται στην μεγαλούπολη αποφασισμένο να διεκδικήσει με πάθος το δικαίωμα του στο όνειρο και τη ζωή.
Ο αγνός, ανιδιοτελής και άνευ όρων “παραμυθένιος” έρωτας που γεννάται ανάμεσα στην Αγγέλα και τον Λάμπρο, θα τροφοδοτήσει το ζευγάρι με την απαραίτητη δύναμη ψυχής να ορθώσει το ηθικό του ανάστημα απέναντι στο “τέρας” της διαφθοράς. Μέσα σ’ αυτό το επικίνδυνο αλλά και γοητευτικό τους ταξίδι προς την αλήθεια τον έρωτα και τη ζωή, η Αγγέλα ενηλικιώνεται, συγκροτεί την επαναστατική της προσωπικότητα και γίνεται το σύμβολο του νέου ανθρώπου, του άφθαρτου που αντιστέκεται με γενναιότητα και αξιοπρέπεια απέναντι στο αδίστακτο σύστημα. Μπορεί αυτός ο άνθρωπος να νικήσει ή είναι καταδικασμένος να ηττηθεί;
Στο τελικό ερώτημα του έργου ο θεατής καλείται να απαντήσει ο ίδιος, στην αγωνιώδη κραυγή της ηρωίδας, αν η “ελπίδα” που προσωποποιείται στον αγαπημένο της, θα ζήσει;
Η απάντηση μάλλον, βρίσκεται στη στάση που όλοι μαζί κι ο καθένας ξεχωριστά επιλέγει να κρατήσει…

Τι να τον κάνω το σκοπό σου; Η στάση σου μου αρκεί.
Μπέρτολτ Μπρεχτ 1898-1956

Πέτρος Νάκος

 

Έναρξη παραστάσεων 14 Οκτωβρίου.

Trailer της παράστασης

Συνεντεύξεις

«Μετά την περσινή εμπειρία με την “Αυλή των θαυμάτων” του Ι. Καμπανέλλη και με δεδομένη την απόφασή μας να συνεχίσουμε στο Altera Pars τη μελέτη του ελληνικού DNA μέσα από την ενασχόληση με το νεοελληνικό έργο, η ”Αγγέλα” του Γ. Σεβαστίκογλου αποτέλεσε για μένα μια επιλογή σχεδόν αυτονόητη… χαρακτήρες βαθιά ανθρώπινοι, τρισδιάστατοι, αντιφατικοί, τρωτοί, γλώσσα πυκνή σε νοήματα, λυρική, σχεδόν ποιητική, συνυπάρχουν σε ένα έργο με σαφή πολιτικό προσανατολισμό…»
Διαβάστε περισσότερα εδώ
«Η σχέση μου με την Αγγέλα ξεκινά από τη Δραματική Σχολή του ΕΜΠΡΟΣ»
Διαβάστε περισσότερα εδώ

Συνέντευξη του σκηνοθέτη και ηθοποιού Πέτρου Νάκου στο koukidaki.gr

Η κουβέντα με τον Πέτρο και την Αγγελική είχε αφορμή την παράσταση «Αγγέλα» που παίζεται για δεύτερη χρονιά στο Altera Pars. Όπως είναι φυσικό όταν μιλούν οι καλλιτέχνες, η συζήτηση είχε πολλές προεκτάσεις. Απολαύστε την.
Διαβάστε περισσότερα εδώ

Η Α. Κοντού και ο Π. Νάκος στο iart.gr

«Η Αγγέλα του Γ. Σεβαστίκογλου είναι κατά τη γνώμη μου ένα έργο κλασικό, με ήρωες πολυδιάστατους, παθιασμένους, τραγικούς, διαχρονικές φιγούρες που μπορείς να διακρίνεις σε κάθε εποχή. Μπορεί στην καθημερινότητα των ανθρώπων της ελληνικής κοινωνίας, πολλά να έχουν αλλάξει από το 1957 που γράφτηκε το έργο, ωστόσο τα αίτια της κακοδαιμονίας στην Ελλάδα, που εντοπίζει ο Σεβαστίκογλου παραμένουν αναλλοίωτα»
Διαβάστε περισσότερα εδώ

Η Αγγελική Κοντού στην kavatexnis.gr

 

Συνέντευξη της Αγγελικής Κοντού και του Πέτρου Νάκου στον ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 94FM

Κριτικές της Παράστασης

Από τη «Στέλλα Βιολάντη» του Ξενόπουλου (1909) έως την «Αγγέλα» του Σεβαστίκογλου (1962) έχει διανύσει η ελληνική κοινωνία περίπου μισόν αιώνα σε μια εποχή μεγάλων ανακατατάξεων, επαναστάσεων, ιδεολογικών ρήξεων και πολεμικών αιματηρών εμπειριών. Εχουν μεσολαβήσει το Γουδί και οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, οι απανωτές δικτατορίες, η πρώτη ατελέσφορη Δημοκρατία, η Μικρασιατική Καταστροφή
Διαβάστε περισσότερα εδώ
Μια σφιχτοδεμένη πλοκή καταστάσεων, ανατροπών, χαρακτήρων και συναισθημάτων, δοσμένη μ’ έναν ρυθμό θαρρείς κινηματογραφικό, με έντονη εναλλαγή των σκηνών-εικόνων, που ξεκινά με μια «έκρηξη» (κανονική κλωτσιά στο στομάχι του θεατή) στην πρώτη κιόλας σκηνή με την ―αθέατη― αυτοκτονία της υπηρέτριας Τασίας και συνεχίζει αμείωτος μέχρι το τέλος.
Διαβάστε περισσότερα εδώ
Η ευρηματική σκηνοθεσία του Πέτρου Νάκου αναδεικνύει όλα τα θέματα που θίγει ο συγγραφέας, το κοινωνικό σκηνικό της εποχής εκείνης (συμπεριφορές βίαιες προς το υπηρετικό προσωπικό, ισοπέδωση της προσωπικότητας – την «Αγγέλα» εξακολουθούν οι εργοδότες να τη φωνάζουν «Τασία», από «συνήθεια»), το απόλυτο παράλογο του πολέμου και τις καταστροφικές συνέπειές του.
Διαβάστε περισσότερα εδώ
Ηθογραφία της Ελλάδας του 1950 που σε πρώτη ματιά μπορεί να φαντάζει μερικώς ξεπερασμένη ως θέμα, μιας και αναφέρεται σε έναν «θεσμό» (αυτόν της υπηρέτριας/οικιακής βοηθού), που έχει πάψει να υφίσταται (ή σε μεγάλο μέρος έχει αλλάξει) στην ελληνική κοινωνία, αλλά με δυνατή
Διαβάστε περισσότερα εδώ
Η Αγγέλα, όπως τόσα κορίτσια πριν από αυτήν, εμφανίζεται στο κατώφλι της οικίας Παππά για να αναλάβει χρέη υπηρέτριας, αντικαθιστώντας την προκάτοχό της που αυτοκτόνησε. Την ίδια στιγμή εισέρχεται στον μικρόκοσμο των «υπηρετριών» όπως η ίδια. Κορίτσια – γυναίκες που μεγάλωσαν πρόωρα, έγιναν
Διαβάστε περισσότερα εδώ
Χαίρομαι τόσο πολύ όταν αξιόλογα έργα Ελλήνων λογοτεχνών – και μάλιστα σύγχρονων – μεταφέρονται στη σκηνή με τον καλλίτερο δυνατό τρόπο. Η παράσταση εκτυλίσσεται ανάμεσα σε ταράτσες και χαμηλότατης κοινωνικής αίγλης μαγαζάκια. Ξεκινά με μια ανήκουστη εγκυμοσύνη και μια αδιάφορη αυτοκτονία. Η εγκυμοσύνη πολυσυζητείται ενώ η αυτοκτονία σχεδόν αποσιωπάται...
Διαβάστε περισσότερα εδώ
ALTERA PARS συνέχεια…με την “ΑΓΓΕΛΑ” του Γιώργου Σεβαστίκογλου (ένα από τα πιο αγαπημένα μου έργα ήδη από τα χρόνια της Δραματικής Σχολής) να μπαίνει δυναμικά στο θεατρικό τοπίο πιο επίκαιρο από ποτέ, φωτογραφίζοντας με τον πιο γλαφυρά ποιητικό τρόπο, έννοιες όπως αυτές της ανελευθερίας, της υποδούλωσης των αδυνάτων από τους εκάστοτε ισχυρούς, της νεανικής ορμής που αψηφά ακόμη κι αυτόν τον ίδιο το θάνατο, των χαμένων ονείρων, της ταξικής πάλης και φυσικά του έρωτα, παθιασμένου και κατ’επέκταση αυτοκαταστροφικού, που σαρώνει τα παντα στο πέρασμά του.
Διαβάστε περισσότερα εδώ
Στην παράσταση του Altera Pars θαύμασα όλους ανεξαιρέτως τους ηθοποιούς. Ήταν όλοι τους τέλειοι, ακαταμάχητοι, ηρωικοί. Υπερασπίστηκαν τους ρόλους τους με μια αυτοθυσία σπάνια στα νεοελληνικά θεατρικά μας πράγματα. Με το ήθος άλλων καιρών. Κι αυτό ταίριαζε απόλυτα στο θέμα.
Διαβάστε περισσότερα εδώ
Η μουσική υποβλητική, ταιριαστή σ’ αυτό το μωσαϊκό των απόκληρων της ζωής, ο φωτισμός ατμοσφαιρικός, υπερτονίζει το «μοιραίο» της ύπαρξης, μας παραπέμπει στους λαϊκούς ήρωες της ποίησης του Κώστα Βάρναλη στην τραυματισμένη μετεμφυλιακή Ελλάδα και ειδικότερα στην Αθήνα, η οποία φορτώνεται το βάρος μιας ολόκληρης χώρας.
Διαβάστε περισσότερα εδώ
Συστήνω ανυπερθέτως να δείτε την «Αγγέλα». Αξίζει να αφιερώσετε δυο ώρες από τον ελεύθερο χρόνο σας και να κωφεύσετε μια φορά στις σειρήνες του εμπορικού θεάτρου. Υπάρχουν λίγο πιο πέρα, λίγο πιο κάτω από τα κεντρικά θέατρα κι άλλοι θίασοι, που ανεβάζουν, αδιαφορώντας για το κόστος και αγαπώντας ουσιαστικά την τέχνη τους, μικρά αριστουργήματα που αξίζουν την προσοχή του κόσμου που διψά για καλό και ουσιαστικό θέατρο(...)Η «Αγγέλα» είναι μια σκληρή παράσταση, με δυνατές ερμηνείες που καθηλώνει και χαρίζει άφθονη τροφή για σκέψη.
Διαβάστε περισσότερα εδώ
Ταυτότητα Παράστασης: