του Spiro Scimone
Μια παράσταση τόσο επίκαιρη όσο η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, εκείνη που χάνει την ταυτότητά της, που χάνει τη φωνή της και στο τέλος, την πνοή της. ΄Ενα έργο για τον παραλογισμό της βίας που ασκεί και γεννά η εξουσία, όπως εκείνη, που τόσο απροκάλυπτα βιώσαμε πρόσφατα στη χώρα μας…για να μην ξεχάσουμε…
Λίγα λόγια για το έργο:
Ο Φάκελος, ακροβατεί ανάμεσα στην τραγωδία και την κωμωδία, το όνειρο και την ελπίδα του ανθρώπου και την πραγματικότητα της εξουσίας…όλων των μορφών της…όπου το παράδοξο, με τις δυνατές, ανησυχητικές λεπτομέρειές του μετουσιώνεται σε έναν υπαρκτό, απάνθρωπο κόσμο. Μία πολύ σκληρή, σχεδόν απεχθής απεικόνιση κάθε συστήματος που με την απρόσωπη και παγωμένη βία του εκμηδενίζει κάθε ανθρώπινη αξία.
Στο γραφείο του αφανούς προέδρου όπου παραδίδονται δωρεάν μαθήματα Δημοκρατίας καταφθάνει ένας Κύριος για να μάθει τους λόγους για τους οποίους του εστάλη ο μυστηριώδης φάκελος. Τον υποδέχονται: ο κακότροπος Γραμματέας, ο απροσάρμοστος Μάγειρας και ο αλλοπρόσαλλος Χ… και του ζητούν να περιμένει… μέχρι… το τέλος…
Στο όριο της φαντασίας, ο διάλογος ρέει στη γραμμή του παραλόγου του Μπέκετ και του γκροτέσκο του Ιονέσκο, ενώ η ύφανση των διαλόγων και ο μετέωρος ρυθμός δημιουργούν μια υποκριτικά κρυστάλλινη ατμόσφαιρα, η οποία μας οδηγεί σε ένα κομψά, γεωμετρικό φινάλε. Ο Scimone κατορθώνει να δημιουργήσει μια γραφή απολύτως αυθεντική παρά τις εμφανείς επιρροές του θεάτρου του παραλόγου. H παράσταση μεταφέρει επί σκηνής την εικόνα μιας κανιβαλιστικής κοινωνίας και τον παραλογισμό μιας εξουσίας, που αντλεί δύναμη από την αφέλεια όποιου την υπηρετεί και την αδυναμία όποιου την υφίσταται.
Τα πρόσωπα του έργου είναι συγχρόνως εκτελεστές αυτής της βίας αλλά και τα θύματά της. Αυτοί που με την υπεροψία τους και τις κοντόφθαλμες επιδιώξεις τους υπηρετούν μία δύναμη που δεν γνωρίζουν και οικοδομούν έναν κόσμο αόρατο, επικίνδυνο, απογυμνωμένο από κάθε αξία, όπου ο άνθρωπος είτε αφομοιώνεται, είτε ακυρώνεται…για πάντα… Πού βρίσκεται αυτός ο κόσμος; Στο παρελθόν… στο παρόν…; Η απάντηση δεν είναι και τόσο δύσκολη…
O Φάκελος του Spiro Scimone, μια κωμωδία-θρίλερ για μια κοινωνία…που θα μπορούσε να είναι η δική μας…;
Σημείωμα σκηνοθέτη
Το τέλος του 20ου αιώνα σήμανε την οριστική μετάβαση στην ηλεκτρονική εποχή της παγκοσμιοποίησης. Η επιστημονική γνώση που κατακτήθηκε, δημιούργησε στον άνθρωπο την ψευδαίσθηση ότι απέκτησε Θεϊκή Υπόσταση…τον έκανε να πιστεύει ότι μπορεί να κατακτήσει το Διάστημα, να νικήσει το Θάνατο, να αναπαράξει το είδος του, εργαστηριακά.
Από την άλλη οι σαρωτικές πολιτικο-κοινωνικές αλλαγές στον αιώνα αυτόν, εδραίωσαν τη Δημοκρατία και προσέδωσαν στη Φιλοσοφία και τη Νομική σκέψη – που μέσω των Συνταγμάτων τη θεμελίωσαν – ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό, με την κατοχύρωση των ατομικών δικαιωμάτων και κυρίως με την αρχή της προστασίας της προσωπικότητας και την αρχή της αξιοπρέπειας του ατόμου.
Δυστυχώς για την ανθρωπότητα, η στρεβλή χρήση όλων αυτών των κατακτήσεων, συνετέλεσαν στην δημιουργία ενός υπερτροφικού «Εγώ».
Ο καινούργιος αιώνας όμως, μας προσγείωσε απότομα στην πραγματικότητα.
Η 11η Σεπτεμβρίου 2001 σηματοδότησε την ουσιαστική συνειδητοποίηση της έναρξης μιας νέας εποχής. Οι εκπτώσεις στην ηθική και ο εκμαυλισμός των κοινωνικών αξιών – κληρονομιά του προηγούμενου αιώνα – οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην κατάρρευση του υπάρχοντος Συστήματος, ενώ ήδη βιώνουμε τις συνέπειες της απαξίωσης της ανθρώπινης ζωής και της εξαθλίωσης του ατόμου.
Σε μια εποχή που οι κώδικες επικοινωνίας γίνονται ολοένα και πιο δυσνόητοι, που οι πολίτες έμαθαν να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα και την αναίδεια ως ισότητα, ο άνθρωπος συγκλονισμένος,ταπεινωμένος και εξαθλιωμένος, συνειδητοποιεί το πραγματικό του μέγεθος…και προσπαθεί απελπισμένα να δραπετεύσει απο τον ιστό της αράχνης που ο ίδιος δημιούργησε … που τον κατασπαράσσει… ωσάν να επρόκειτο για ένα ασπόνδυλο μικροσκοπικό έντομο.Το «εικονικό» υπερτροφικό «Εγώ» του, συγκρούεται με το εξαθλιωμένο του σαρκίο και συνθλίβεται μέσα στο σύστημα….
Ο Φάκελος είναι το πεδίο δράσης αυτής της σφοδρής σύγκρουσης…Είναι η ωμή απεικόνιση μιας κοινωνίας απρόσωπης, απάνθρωπης, χωρίς αξίες, χωρίς οράματα και ιδανικά.Είναι η ωμή απεικόνιση μιας καννιβαλιστικής κοινωνίας που τρέφεται από τις σάρκες της, προσφέροντας τον άνθρωπο, ως σύγχρονη Ιφιγένεια, βορά, στα γρανάζια του απρόσωπου συστήματος.
Τα γεγονότα που όλοι ζήσαμε το τελευταίο διάστημα στη χώρα μας, μας προϊδεάζουν για το τί μέλλει να ακολουθήσει. Το «άνοιγμα» του «Φακέλου» προαναγγέλει την έναρξη ενός βίαιου και ακήρυχτου πολέμου…στον οποίο όλοι μας ανεξαιρέτως θα κληθούμε να συμμετάσχουμε…
Κριτικές
Η ιταλική αναγέννηση αλλά και το λαϊκό (και το μουσικό χωρίς αμφιβολία) ιταλικό θέατρο τροφοδότησε την Κρήτη και τα Επτάνησα με πλούσιο και πολύτιμο υλικό, αναφομοίωτο και αφομοιωμένο. Ο 19ος αιώνας, όταν το ελληνικό θέατρο μετά την Επανάσταση και με θεατρική αγρανάπαυση τετρακοσίων χρόνων βυζαντινής και τουρκικής καραντίνας ψάχνει τον βηματισμό του, τα ιταλικά διασκευασμένα κυρίως λαϊκά μονόπρακτα κατακλύζουν την αθηναϊκή σκηνή. Τι συνέβη και τα τελευταία πενήντα χρόνια (πλην του Ντάριο Φο και του Ντε Φιλίππο) αγνοούμε τελείως τα νέα ρεύματα, το πειραματικό θέατρο της γειτονιάς μας, τη νέα γλώσσα και τις σύγχρονες σκηνοθετικές μεθόδους; Αν σκεφτεί κανείς πως δύο τουλάχιστον σκηνοθέτες μετά το ΄60 από την Ιταλία έταμαν νέες λεωφόρους, ο Ρονκόνι και ο Στρέλερ, είναι παράδοξο πως μια παράδοση τόσο κοντινή μας και ως ήθος και ως κώδικας δεν έφτασε ποτέ στις ελληνικές σκηνές. Θα έλεγα μάλιστα πως και ο μεγάλος Πιραντέλλο, που έγινε συχνά της μόδας στον τόπο μας, ως σκηνικό ύφος έφτασε σε μας μέσω Γαλλίας, ως σκοτεινός, συνοφρυωμένος γρίφος, κι όχι όπως τον παίζουν οι Ιταλοί ως αυθεντικό απόγονο της ιταλικής μεταφυσικής φάρσας, με την παράδοση της Κομέντια ντελ άρτε. Θυμάμαι με πόση αγαλλίαση πριν από σαράντα χρόνια είχαμε δει εκτάκτως στην Αθήνα και στο υπαίθριο θέατρο στο Πεδίον του Άρεως, έναν φοιτητικό πειραματικό θίασο που έπαιξε τους «Καβγάδες της Τζιότζια» του Γκότσι, αναβιώνοντας τον υποκριτικό κώδικα της Κομέντια και τον χειρισμό της μάσκας. Επίσης, πριν από είκοσι πέντε χρόνια στους Δελφούς, επ΄ ευκαιρία των γνωστών συνεδρίων για το Αρχαίο Δράμα, ένας άλλος φοιτητικός θίασος από τον ιταλικό Νότο είχε παίξει τη «Σαμία» του Μενάνδρου με τις μάσκες από τα ευρήματα της Ετρουρίας. Και θαυμάσαμε τότε στο φως της ημέρας πώς τα προσωπεία άλλαζαν έκφραση ανάλογα με τις γωνίες που έπεφτε απάνω τους το ηλιακό φως. Αντίθετα, ήταν άκρως απογοητευτικές οι παραστάσεις του Ινστιτούτου του Αρχαίου Δράματος των Συρακουσών με τις αντιλήψεις της δεκαετίας του ΄30 και τον αφόρητο γλωσσικό και υποκριτικό στόμφο. Έκπληξη ήταν πάντως πριν από δύο δεκαετίες ένας θίασος νέων που έπαιξε καλεσμένος από το Ιταλικό Ινστιτούτο τους «Όρνιθες» του Αριστοφάνη με τα μέσα του τσίρκου με μόνα σκηνικά αντικείμενα μονόζυγα, δίζυγα, τσουλήθρες και ίππους αλμάτων! Όλα αυτά σημαίνουν πως στην Ιταλία υπάρχει και αναζήτηση στη σκηνική γλώσσα και πειραματισμοί και προσπάθεια να γίνει σύγχρονη εκμετάλλευση μιας μείζονος θεατρικής παράδοσης με βαθύρριζη ιστορία. Οφείλουμε λοιπόν χάριτες που χάρη στην πρόσκληση της ομάδας που εδρεύει στο θέατρο Αltera Pars, είχαμε την ευκαιρία να δούμε ένα θεατρικό σχήμα που έρχεται από τη Σικελία, τη Μεσσίνα και το Παλέρμο. Εμπνευστής της μικρής ομάδας οομάδας ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας Spiro Scimone με μικρή- μόλις 15 ετών- θεατρική πορεία αλλά ήδη γνωστός και εκτός Ιταλίας (έχει παιχτεί στην Κομεντί Φρανσέζ) και βραβευμένος με τον Χρυσό Λέοντα του Φεστιβάλ Βενετίας για την πρώτη ταινία του «Δύο φίλοι». Ο Scimone με τον αχώριστο συνεργάτη του Francesco Sframeli καλλιεργούν υφολογικά έναν μινιμαλιστικό αλλά λαϊκό στην καταγωγή του υποκριτικό κώδικα και ο Scimone ως δραματουργός κινείται ανάμεσα στη λαϊκή φάρσα και τους ρυθμούς της και στη θεματική του θεάτρου του Παραλόγου. Είδαμε για τρεις παραστάσεις στην Αθήνα ένα δείγμα της δουλειάς τους στα ιταλικά ως πρώτο μέρος ενός αφιερώματος στο έργο του Scimone με δεύτερο μέρος την παράσταση στα ελληνικά του έργου «Ο Φάκελος» που παίζει η ομάδα του θιάσου Αltera Ρars. Το ιταλικής γλώσσας κείμενο, ένα μεγάλο μονόπρακτο έχει τον τίτλο «Festa» («Γιορτή»- στην πραγματικότητα πρόκειται για «Επέτειο»). Ένα τρίο, πατέρας, μητέρα, μεγάλος γιος, μικροαστοί, την ημέρα της επετείου του γάμου του ζεύγους, ανταλλάσσουν με σύντομες κοινόχρηστες καθημερινές ατάκες ό,τι πιο κοινότοπο μπορεί ν΄ ακούσει κανείς σ΄ οποιοδήποτε μικροαστικό σπίτι απανταχού της γης. Μικρής διάρκειας σκηνές, καταιγιστικός ρυθμός αλλά στο βάθος μια αφόρητη πλήξη που αναδεικνύει το κενό της συμβίωσης, τη βαρεμάρα των σχέσεων και την παντελή έλλειψη επικοινωνίας. Τεμπέλης, χαρτοπαίχτης, πότης πατέρας, υστερική νοικοκυρά- υπερπροστατευτική μητέρα, αδιάφορος για όλα ναρκομανής έμπορος- βαποράκι γιος. Η σκηνοθεσία είναι του Τζιανφελίτσε Ιμπαράτο. Σχηματική με γεωμετρικές σχέσεις και σκηνικά αξεσουάρ υποτυπώδη. Έξοχη μητέρα ο ίδιος ο Scimone, πατέρας ο Sframeli. Δύο καρικατούρες αναγνωρίσιμες σ΄ όλο το μεσογειακό τουλάχιστον μικροαστικό κοινωνικό τοπίο. Αν θέλουμε σώνει και καλά να βρούμε κάποιες δραματουργικές συγγένειες με τα καθ΄ ημάς, θα τις έβρισκα στα έργα του Μανιώτη και κυρίως στο «Ματς» και στους «Συζύγους». «Ο Φάκελος» που παίζεται από τον ελληνικό θίασο, επίσης ένα μεγάλο μονόπρακτο, είναι ένα εφιαλτικό κείμενο καφκικής ατμόσφαιρας. Κάποιος ανίδεος και προφανώς αθώος πολίτης λαμβάνει έναν φάκελο και παρουσιάζεται σε μια υπηρεσία όπου υποβάλλεται σε βασανιστήρια που καταλήγουν σε κτηνώδη θάνατο. Μια άγρια σάτιρακαταγγελία των αυταρχικών, φασιστικών ή ανατολικοευρωπαϊκών πρώην σοσιαλιστικών (τρομάρα τους) καθεστώτων. Εδώ ο Scimone μιμείται με σχετική επιτυχία ανάλογα και, φοβάμαι, εξαντλημένα θεματικά πρότυπα. Ο διάλογος είναι πεποιημένος και σχηματικός και οι καρικατούρες των βασανιστών παρατραβηγμένες. Η παράσταση που έστησε ο Πέτρος Νάκος, που παίζει και τον βασικό ρόλο του αρχιβασανιστή, είναι λιτή στα μέσα χωρίς να κατορθώνει να απαλύνει τις υπερβολές της γραφής. Η μετάφραση που έχει φιλοτεχνήσει ο ίδιος είναι στρωτή, τα σκηνικά της Δανάης Χατζάκη ψυχρά, όπως ταιριάζει στο κλίμα ενός προθαλάμου εταιρείας που κρύβει την τρομοκρατική της υπόσταση. Τα κοστούμια της Δέσποινας Χειμώνα θεατρικά (δηλαδή τονίζουν τους φέροντες ως χαρακτήρες, τύπους και ιδεολογία), η κίνηση της Ελισάβετ Αραβίδου. Ο Πέτρος Νάκος αναπτύσσει τον ρόλο έως το τελικό ντελίριο σαδισμού με άκρα συνέπεια..Ο Δημήτρης Αγοράς παίζει το ανύποπτο θύμα με την έκπληξη και τον κλιμακούμενο τρόμο με λιτότητα μέσων. Λίγο υπερβολικός ο Γιάννης Κουρκουμέλης στον ρόλο του Μάγειρα που είναι επίσης εκ κατασκευής αμήχανος. Η Ελισάβετ Αραβίδου με καλή κίνηση στον τελείως «φτιαχτό» ρόλο του «Χ» προσπάθησε να ισορροπήσει το θεατρικό σήμα με το χονδροκομμένο σύμβολο. Η «Γιορτή» μού φάνηκε σαφώς θεατρικά αποτελεσματικότερο έργο από τον «Φάκελο», φορτωμένο ιδεολογικά και συμβολικά, τόσο ώστε να αποτυγχάνει να πείσει για τον πράγματι ενδιαφέροντα στόχο του, τη βία και τον τρόμο στον απρόσωπο κόσμο μας.
Κώστας Γεωργουσόπουλος, “Εμείς και οι Ιταλοί”, Ορίζοντες
Ένα θεατρικό διαμάντι. Και φέτος, παρουσιάζουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα το έργο «Φάκελλος» του σαραντάχρονου ιταλού θεατρικού συγγραφέα SPIRO SCIMONE. Ένα κείμενο σκληρό και βίαιο με θέμα την αλλοτρίωση του ανθρώπου, και το «παράλογο» της ανθρώπινης κοινωνίας, στα πλαίσια θεσμών που αφήνουν περιθώρια στην αυθαιρεσία και στην κατάχρηση εξουσίας. Ένα κείμενο που έχει βγει, λες, από τον εφιαλτικό κόσμο του Κάφκα, από το «παράλογο» σύμπαν του Μπέκετ και του Ιονέσκο, από τη σκοτεινή πλευρά των μονοπράκτων του πολιτικοποιημένου Νομπελίστα Χάρολντ Πίντερ. Η βιαιότητα ορισμένων σκηνών «έσπαγε» έξυπνα από τον έμπειρο σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή Πέτρο Νάκο με μεγάλες δόσεις χιούμορ και σκηνικού αυτοσαρκασμού. Ο καλός αυτός θεατράνθρωπος ενσωμάτωσε στον υποκριτικό κώδικα των ηθοποιών, που δίδαξε, στοιχεία φορμαλιστικά, επιτυγχάνοντας έτσι την διαφοροποίηση του σύντομου κειμένου. Ίσως, από τις σημαντικότερες φετινές παραστάσεις, που αξίζει κανείς να δει. Εξαιρετικός ο Γιάννης Κουρκουμέλης στο ρόλο του Μάγειρα, υποβλητικά πειστικός ο Δημήτρης Αγοράς ως Κύριος, και αφαιρετικά περιγραφική η Ελισάβετ Αραβίδου στο ρόλο του «Χ». Σε β’ διανομή στον ίδιο ρόλο εμφανίζεται ο Χρήστος Νικολακόπουλος. Περιμένω να γνωρίσω και τον ίδιο το συγγραφέα, που θα έρθει στην Αθήνα για να παρουσιάσει στον ίδιο χώρο ένα άλλο έργο του στα ιταλικά, με ταυτόχρονο υπερτιτλισμό.
Κωνσταντίνος Μπούρας, critique.gr & konstantinosbouras.gr
Ο Πέτρος Νάκος μετέφρασε και παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον Ιταλό συγγραφέα Σπίρο Σιμόνε, που είναι επίσης ηθοποιός και σκηνοθέτης. Εμείς χαιρετίζουμε την επιλογή του, επειδή είναι σημαντικό να βλέπουμε στις ελληνικές σκηνές καινούρια έργα και πέραν της αγγλοσαξωνικής δραματουργίας. Ακόμα περισσότερο που εδώ έχουμε το έργο ενός Ιταλού θεατρανθρώπου και για την σύγχρονη ιταλική δραματική παραγωγή το ελληνικό κοινό ελάχιστα γνωρίζει και είναι κρίμα. Στη χώρα του πάντως ο Σπίρο Σιμόνε είναι πολύ γνωστός. Το έργο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «μαύρη κωμωδία». Οι πολιτικοί του στόχοι είναι προφανείς: καταγγελία της σύγχρονης αστικής «δημοκρατίας» που μετατρέπει τον πολίτη σε άθυρμα των μηχανισμών και τον εμπλέκει ως αντικείμενο σε παιχνίδια εξουσίας που δεν τον αφορούν αλλά τον καθορίζουν. Η καλλιέργεια της ενοχής, η καθήλωση σε μια κατάσταση άγνοιας για το παρασκήνιο των μηχανισμών απομυζούν από τον πολίτη (όπως και το αντίθετό τους, η συνωμοσιολαγνεία που επίσης διαστρέφει την κριτική πολιτική σκέψη και συνθλίβει τις αντιστάσεις, κάτι που δεν θίγει, πάντως, ο Σιμόνε). Ένας πολίτης λαμβάνει ένα φάκελο και επισκέπτεται τη δημόσια υπηρεσία που του τον έστειλε, για να μάθει τι σημαίνει αυτός ο φάκελος. Ζητά να συναντήσει ένα παράξενο πρόεδρο που διδάσκει «μαθήματα δημοκρατίας». Μολονότι αθώος, θα εμπλακεί σε μια απίστευτη περιπέτεια που βάση της είναι η βία και η ενοχοποίηση, και η οποία θα έχει ζοφερή καννιβαλιστική κατάληξη. Ο Σιμόνε ξαναγράφει τον Κάφκα (της Δίκης και του Πύργου) διαβασμένο με σκωπτικό μπεκετικό πνεύμα και έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού του τον Ιονέσκο του Ρινόκερου. Τα σύμβολά του είναι ακραία και προφανή, η υπερβολή –και ως εκ του είδους- διέπει το κείμενο, υπονομεύοντας την δυναμική πρόθεση. Ο Πέτρος Νάκος αγάπησε το κείμενο και είναι φανερό αυτό και στη σκηνοθεσία και στην υποκριτική του συμβολή (γραμματέας). Το ροκ στοιχείο, ανακατεμένο με την υπερβολή και το γκροτέσκο, κυριαρχούν, ενώ διακρίνονται αναφορές στην κωμωδία του Τσάπλιν και των αδερφών Μαρξ, αλλά και στους Μόντυ Πάιθονς. Ο Δημήτρης Αγοράς (Κύριος) απέδωσε την αμηχανία αλλά και τον τρόμο του πολίτη με μια χαμηλότονη, μετρημένη σωστά ερμηνεία που λειτουργούσε αντιστικτικά με τον Γραμματέα του Νάκου. Ο Μάγειρας του Γιάννη Κουρκουμέλη, ρόλος που έχει μείνει σχετικά ανεπεξέργαστος από τον συγγραφέα, θέλει περισσότερο ψάξιμο. Η Ελισάβετ Αραβίδου (Σκύλος) ισορρόπησε ένα ρόλο που διέτρεχε ανά πάσα στιγμή τον κίνδυνο να πέσει ο ηθοποιός στην γραφικότητα ή την επίδειξη.
Μάρω Τριανταφύλλου
Ο Πέτρος Νάκος σκηνοθετεί το έργο και παίζει το ρόλο του γραμματέα λιτά, με γεωμετρική ακρίβεια και σαρκασμό, ώστε η κυνικότητα της εξουσίας να αποκαλύπτεται σταδιακά στο θεατή, ενώ ο βασανισμός και ο φόνος να συμβαίνουν επί σκηνής, χωρίς περιττή δραματικότητα. Σαν ένα βίαιο video game. Εξαιρετική η Ελισσάβετ Aραβίδου στον «Χ» και θεατρικά αποτελεσματικοί ο Δημήτρης Αγοράς και ο Γιάννης Κουρκουμέλης.
Ημερησία & Ημερησία online 17/2/2009
Ένα σατανικά επίκαιρο έργο για τον παραλογισμό της βίας που ασκεί η εξουσία παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρώτη στο Αltera Pars. Aνάμεσα στην τραγωδία και την κωμωδία το όνειρο και την πραγματικότητα κινείται κειμενικά ο Ιταλός Σπίρο Σιμόνε αρθρώνοντας το σκληρότατο << κατηγορώ >> του ενάντια στο σύστημα και τις ανελέητες ρίπες προς την ανθρώπινη αξιοπρέπεια . Καταπίεση , διακρίσεις βία συνθέτουν ένα ανένταχτο δραματουργικά κείμενο οργής , με διαυγή πολιτική θέση αλλά και στερεοτυπικά ζητήματα που επιβαρύνουν αρνητικά τη δύναμη που ενέχει , ιδίως στο τέλος με την αναμενόμενη έκβαση που ( ξανά ) προτείνει. Στο γραφείο του αφανούς προέδρου καταφθάνει ένας Κύριος για να μάθει τους λόγους για τους οποίους έλαβε τον μυστηριώδη << φάκελο >> . Θα τον υποδεχτούν ο κακότροπος Γραμματέας , ο γκρινιάρης Μάγειρας και ο αλλοπρόσαλος Χ ζητώντας του να περιμένει χωρίς περαιτέρω επεξηγήσεις ωσότου τον δεχτεί ο << αποστολέας >>. Μια μεταποίηση του Μπεκετικού << Περιμένοντας τον Γκοντό >> σε συνδυασμό με το γκροτέσκο που διατρέχει την εργογραφία του Ιονέσκο . Ο παραλογισμός διαποτίζει την κανιβαλιστική κοινωνία του Σιμόνε μιλώντας καίρια για την εποχή που διανύουμε , με τη βία να αποκτά ιδιότητες Λερναίας Ύδρας , παρά τις οποίες αντιδράσεις και μέτρα καταστολής της. Ο Π. Νάκος μετέφρασε δόκιμα , πρωταγωνίστησε και σκηνοθέτησε με το σουρεαλισμό που αναλογεί στο κείμενο αποσπώντας δυνατές ερμηνείες από το σύνολο του θιάσου , συμπεριλαμβανομένου εαυτόν . Σπαρακτική η ερμηνεία της Ελισάβετ Αραβίδου ( Χ) , από τις πλέον σημαίνουσες της τρέχουσας σεζόν.
Φοινίτσης Δημήτρης, exodos
Ο «Φάκελος» του Σικελού θεατρικού συγγραφέα και ηθοποιού Spiro Scimone, που παίζεται στο θέατρο Altera Pars για πρώτη φορά στην Ελλάδα, είναι η αναπαράσταση ενός στρεβλού και ανθρωποφάγου συστήματος στο οποίο ανήκουμε αλλά δεν θέλουμε, δεν πιστεύουμε ότι αποτελούμε μέρος του. Το έχουμε όμως κατανοήσει; Ξέρουμε από πού εκπορεύεται ποια εξουσία και με ποιόν τρόπο; Αντιλαμβανόμαστε πόσο μεγάλες ασχήμιες μπορεί να κρύβει η ανθρώπινη ψυχή, ιδίως μάλιστα αν προηγουμένως έχει υποστεί την ταπείνωση; Ο εκ των κεντρικών προσώπων της ιστορίας του Scimone, ο «κύριος» με το φάκελο του οποίου το όνομα δεν αποκαλύπτεται (τον υποδύεται ο Δημήτρης Αγοράς) είναι βέβαιον ότι δεν το ξέρει όταν προσέρχεται στο γραφείο του προέδρου για να μάθει γιατί τον κάλεσαν. Ούτε καν το υποψιάζεται. Είναι όμως απανωτές οι προσπάθειες του Γραμματέα (Πέτρος Νάκος) να του αποσταθεροποιήσει την αίσθηση ταυτότητας, κάτι που τόσο συχνά κάνει η εξουσία, για να επιτύχει στόχους. Υποβοηθούμενη ενίοτε από «μαθήματα δημοκρατίας». Έτσι ονομάζει τους βασανισμούς ένα στυγνό καθεστώς. Μήπως δεν έχουμε παραδείγματα ακόμα και στην πρόσφατη ιστορία; Ένα τέτοιο καθεστώς «φτιάχνεται» ταπεινώνοντας και ο θεατής, βλέποντας τον Χ, άνθρωπο που του φέρονται σα σε σκύλο (δύο διανομές: Χρήστος Νικολακόπουλος και Ελισάβετ Αραβίδου) αντιμετωπίζει ως αναμενόμενη τη συμπεριφορά της εξουσίας. Εκεί όμως είναι η παγίδα. Μέσα από μια ευφυή επανάληψη φράσεων αλλά και τη σταδιακή αποδόμηση μιας αρχικής αίσθησης ευθυμίας που προκαλεί ο λίγο βλαμμένος Γραμματέας και ο ανήσυχος για το αποτέλεσμα της τέχνης του μάγειρας (Γιάννης Κουρκουμέλης), ο Σικελός συγγραφέας με σύμμαχο την εύστοχη σκηνοθεσία του Πέτρου Νάκου μας αποκαλύπτει τα αίτια της κλήσης του «κυρίου» στο γραφείο του προέδρου. Με τον πιο φρικτό τρόπο.
Έρση Βατού, Ελευθεροτυπία
Ένας εφιαλτικός φάκελος: Το θέμα του έργου είναι σκοτεινό, άγριο, βίαιο, αδυσώπητο. Το ″σχήμα″ του τόσο παράλογο που σε κάνει να γελάς πικρά μπροστά σε κίνητρα, καταστάσεις, γεγονότα έξω από τη λογική, συμπεριφορές πειραγμένες από τη γκροτέσκα, σατιρική μεγέθυνση της πραγματικότητας. Οι διάλογοι παραπέμπουν στο παράλογο του Μπέκετ και το γκροτέσκο του Ιονέσκο. Τα κίνητρα και οι πράξεις μοιάζουν ανερμάτιστες. Κοινοτοπίες, φράσεις επαναλαμβανόμενες, χωρίς νόημα, γλωσσικά παιχνίδια, ευγένειες που στάζουν απειλή, πρόσωπα που παρεμβάλλονται θυμίζοντας ήρωες του Μπέκετ όπως ο Χ (ο Λάκυ στο ″Περιμένοντας τον Γκοντό″), ένα ον που ο Γραμματέας κρατά φυλακισμένο στη ντουλάπα απαγορεύοντάς του να βγαίνει έξω με μοναδική αποστολή να φροντίζει για την προμήθεια των τσιγάρων του... Ο Χ περπατά στα τέσσερα, γαβγίζει, τρώει και πίνει σε πιάτα σκύλου και ενίοτε, δεμένος, κάνει τη βόλτα του συνοδευόμενος από ένα άλλο πρόσωπο που εισβάλλει στο δωμάτιο. Είναι ο Μάγειρας που εμφανίζεται πάντα κρατώντας μια μεγάλη κατσαρόλα για να δοκιμάσει ο Γραμματέας αν το κρέας είναι καλό. Κανείς δεν θέλει σήμερα την ″απολογία″ μας στο υποτιθέμενο έγκλημά μας... Η θηριώδης εξουσία, αόρατη αλλά και συγκεχυμένη στην εκπροσώπησή της, επιθυμεί να πάρουμε τα μαθήματα δημοκρατίας μας, έτσι κι άλλιώς. Κι αν ο άνεργος εργάτης ″βρίσκεται ακόμα στο παράθυρο και στέλνει φιλιά στον πρόεδρο″, η εξουσία, θα βρει τρόπο, όπως λέει ο Μάγειρας, ν΄ αντιμετωπιστεί η κατάσταση: ″Θα τσιμεντώσουμε το παράθυρο″. Ένα αξιόλογο έργο και μια ενδιαφέρουσα παράσταση με καλές ερμηνείες των Πέτρου Νάκου, Δημήτρη Αγορά, Γιάννη Κουρμουμέλη, Ελισάβετ Αραβίδου.
Έφη Μαρίνου, Open Calendar
