του Ουίλιαμ Γουώρτον 

Eπίκαιρο όσο ποτέ… Το πολυβραβευμένο μυθιστόρημα του Ουίλιαμ Γουώρτον, ένα από τα καλύτερα και πιο συναρπαστικά της σύγχρονης λογοτεχνίας, θα παρουσιαστεί για δεύτερη φορά, μετά την επιτυχία που είχε πριν τρία χρόνια και την θερμή αποδοχή από κοινό και κριτικούς, για περιορισμένες παραστάσεις στο θέατρο Altera Pars, σε μετάφραση Ερρίκου Μπελιέ και δραματουργική επεξεργασία / σκηνοθεσία Πέτρου Νάκου.

Στο ίδιο μυθιστόρημα είναι βασισμένη και η ομώνυμη ταινία, σε σκηνοθεσία Alan Parker (1984), με πρωταγωνιστές τους Matthew Modine και Nikolas Cage, η οποία απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο της κριτικής επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών το 1985.

Η ιστορία του “Birdy” είναι μαγευτική, υπνωτική…Μιλάει για τη φιλία και την οικογένεια, την αγάπη και το μίσος, το όνειρο και την επιβίωση, την λογική και την τρέλα… μα πάνω απ’ όλα, ακτινοβολεί από αναμνήσεις της νιότης, από επιθυμίες… από το όνειρο της απελευθέρωσης.

«Ξέρεις τι κάνουν όλοι αυτοί που τους λέμε λογικούς; Πηγαίνουν προς την τρέλα κάθε μέρα, αλλά προτού τρελαθούν τελειώνουν οι μέρες τους..

Και τότε ξαπλώνουν, κλείνουν τα μάτια και λένε ότι είναι πεθαμένοι.»

Σε έναν κόσμο όπου όλα τα δεδομένα ανατρέπονται, όπου οι θεσμοί καταρρέουν, σε έναν κόσμο όπου τα νούμερα καταπίνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια όπου ο φόβος και η ανασφάλεια μας βυθίζουν σε ομαδική κατάθλιψη, σε έναν κόσμο όπου ο άνθρωπος αναζητά σοκαρισμένος και πανικόβλητος διέξοδο και ταυτότητα, το “Birdy”, ένα σύγχρονο παραμύθι απόδρασης, μας δείχνει το δρόμο…το αγόρι που ονειρεύεται να πετάξει μας θυμίζει πόσο σημαντικό είναι να κρατήσουμε ζωντανή μέσα μας την ομορφιά, την αθωότητα, την πίστη, το όραμα…

Η ιστορία του Μπέρντυ και του Αλ είναι η ιστορία όλων μας… η ιστορία κάθε ανθρώπου που στη πορεία προς την ενηλικίωσή του, πίστεψε, θέλησε, ονειρεύτηκε… μα, σύρθηκε σε έναν αγώνα με όρους κρυφούς και σκληρούς που ποτέ δεν επέλεξε…οι δυο αχώριστοι παιδικοί φίλοι από τη μακρινή Φιλαδέλφεια μας καλούν να «αποδράσουμε» μαζί τους… να πετάξουμε μακριά από την χρεοκοπία ονείρων του σήμερα. Δεν θα είναι εύκολο για κανένα… «αλλά είναι απλό… και αξίζει η προσπάθεια»

Λίγα λόγια για το έργο…

Ο Μπέρντυ, αέρινος και ολίγον… ιδιαίτερος χαρακτήρας, μια μηχανική ιδιοφυία, θαυμάζει τα πουλιά. Προσπαθεί, σαν σύγχρονος Ντα Βίντσι, μελετώντας τα να τα «αντιγράψει»… ονειρεύεται να «πετάξει» κι αυτός με τα αυτοσχέδια φτερά του… Ο Αλ, πιο γήινος από το φίλο του, Ιταλός στην καταγωγή, λατρεύει τη μπάλα, τις μηχανές και τα κορίτσια… μέτριος μαθητής, γυμνάζει συστηματικά το σώμα του… νομίζει πως αυτό είναι αρκετό για να θωρακιστεί, να γίνει αυτάρκης και σκληρός…
Τα δύο παιδιά, αν και διαφορετικοί χαρακτήρες, είναι αχώριστοι φίλοι… τα ενώνει το πάθος τους για τη ζωή, τα νεανικά τους όνειρα… το κοινό τους όραμα για έναν κόσμο πιο όμορφο… πιο δίκαιο… πιο ελεύθερο.
Το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου πολέμου χωρίζει όμως αιφνίδια τους δύο φίλους και τους καλεί να «ανδρωθούν» στο μέτωπο. Συναντώνται ξανά μετά από χρόνια, κάτω από εντελώς διαφορετικές συνθήκες, στο κελί ενός στρατιωτικού νοσοκομείου… εκεί νοσηλεύεται ο Μπέρντυ, σε κατατονική κατάσταση, εξ’ αιτίας ισχυρού σοκ. Ο βαριά λαβωμένος λοχίας Αλ είναι η έσχατη ελπίδα σύμφωνα με τον διοικητή-ιατρό Βάις. Μόνο οι αναμνήσεις από το παρελθόν μπορούν πια να «ξυπνήσουν» τον φίλο του.
Σαν κινηματογραφικό φλας μπακ, οι βόλτες στην παγωμένη λίμνη, οι νυχτερινές βουτιές στη θάλασσα, οι κουβέντες τους στη γέφυρα, το κυνήγι των πουλιών, οι κλεμμένες μπάλες, τα πάρτι, τα φλερτ και οι μπελάδες τους, εναλλάσσονται επί σκηνής με τα ανείπωτα μυστικά και τις εξομολογήσεις μιας ζωής. Τα όνειρα και οι επιθυμίες της «ρομαντικής» νιότης έρχονται αντιμέτωπα με την ωμή και σκληρή πραγματικότητα του κυνικού κόσμου των «μεγάλων»… σε ένα αγώνα δίχως αύριο ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν… Και εκεί που ο αγώνας μοιάζει οριστικά χαμένος, οι δυο φίλοι καταφέρνουν να θυμηθούν, να σταθούν όρθιοι και να αποδράσουν… να πετάξουν μακριά από τα δεσμά που εγκλωβίζουν το μυαλό και τη ψυχή τους.
Η ιστορία του Μπέρντυ και του Αλ σηματοδοτεί το βίαιο τέλος της αθωότητας… το Τέλος Εποχής για τον καθένα μας… κάπου εκεί όμως, στο τέλος που δεν αποφασίσαμε εμείς, οι δυο φίλοι μας φωνάζουν…

«Το πιο σημαντικό είναι να κρατήσεις το όνειρο ζωντανό…»

Σημείωμα του σκηνοθέτη

Ένα παραμύθι απόδρασης…

Η ιστορία του Μπέρντυ και του Αλ ξεκινά σαν μια απλή, καθημερινή ιστορία δύο παιδικών φίλων που με την αθωότητα και τον αυθορμητισμό της παιδικής ηλικίας παίζουν με τα αυτοσχέδια παιχνίδια τους, χτίζουν το δικό τους κόσμο ταξιδεύοντας παρέα με τα πιο δικά τους όνειρα και επιθυμίες… αγαπιούνται και υπόσχονται πίστη στη δύναμη των ιδανικών τους και της ελπίδας… πίστη στον εαυτό τους.Στην πορεία όμως στροβιλίζονται στον παραλογισμό του πολέμου και της κάθε μορφής εξουσίας…και τότε προδίδονται από τον ίδιο τους τον εαυτό και συνθλίβονται μέσα στον κόσμο των άλλων… των μεγάλων… αναγκάζονται να ξεχάσουν… και συνεχίζουν να πορεύονται ζαλισμένοι, αποπροσανατολισμένοι… ο Αλ, μέσα στον κόσμο των λογικών, απογυμνωμένος από την έλξη της ανυποταξίας και παραδομένος στη δειλία του φόβου, ο Μπέρντυ μετέωρος, κάπου ανάμεσα στην θολή πια μαγεία της ελευθερίας που τόσο αγάπησε και την παθητική άρνηση να αντιδράσει ακόμη και στο πιο μικρό, καθημερινό εξωτερικό ερέθισμα. Μόνο όταν θα συναντηθούν μετά από καιρό, όταν όλα θα μοιάζουν χαμένα, θα θυμηθούν, με τη δύναμη των παιδικών τους αναμνήσεων, όλα εκείνα που έχασαν και απαρνήθηκαν… όλα εκείνα που επέτρεψαν στους άλλους να τους στερήσουν….

«Ρε Μπέρντυ, πώς καταντήσαμε έτσι..? Τι πήγε λάθος..? Εμείς ήμασταν διαφορετικοί, πώς γίναμε σαν και αυτούς..? Πώς μας τσακίσανε έτσι…?»

και τότε θα υποσχεθούν ότι δεν θα «παραιτηθούν» ποτέ ξανά…

«Κι όμως, αυτή η ιστορία δεν είναι μονάχα του Μπέρτνυ και του Αλ…είναι κάτι παραπάνω..» σκέφτηκα όταν άρχισα να την γνωρίζω…και ξαφνιάστηκα όταν αντιλήφθηκα το βάθος και το εύρος αυτού του υπέροχου παραμυθιού. Αναγνώρισα μέσα σε αυτό, τα όνειρα και τις προσδοκίες της γενιάς μου για έναν κόσμο αξιοκρατικό, δίκαιο και αληθινό…αφουγκράστηκα τα όνειρα της γενιάς του Μάη του ’68 και του Πολυτεχνείου για έναν κόσμο ελεύθερο, αυτοκαθοριζόμενο, με σύμμαχο τις δικαιοκρατικές αντιλήψεις και την ευκαιρία στην ευημερία… ταξίδεψα λίγο πιο πίσω, στην γενιά που ονειρεύτηκε τον ίδιο τον κόσμο, όταν η ανθρώπινη ζωή ήταν διαπραγματεύσιμη μέσα στην καθημερινή φρίκη του πολέμου… ξαναγύρισα στη γενιά που υπνωτίστηκε από την παραίσθηση της τεχνολογίας και εξαπατήθηκε από σκηνοθετημένες παρωδίες μεγάλων αθλητικών επιδόσεων…

Κάπου εκεί, δεν κατάφερα δυστυχώς να ακούσω τη φωνή της σημερινής γενιάς, γαλουχημένης και μεγαλωμένης σε έναν κόσμο εικονικής «ελευθερίας» και «ασφάλειας», διαστρεβλωμένης δημοκρατίας, χωρίς ρομαντισμό, χωρίς συναίσθημα, χωρίς όραμα, μόνιμα συνδεδεμένης με την παγκόσμια ηλεκτρονική τράπεζα υπνωτισμένων ψυχών που αποζητούν την πλασματική επαφή…καμία φωνή, καμία αντίδραση σε έναν κόσμο όπου το διαπραγματεύσιμο είδος είναι πια η ίδια η ανθρώπινη αξιοπρέπεια… Και τότε, το ξάφνιασμα της συνειδητοποίησης δεν είχε χώρο πια για κατανόηση, παρά μόνο για θυμό… θυμό για την βίαιη ματαίωση των ονείρων όλων μας, για την άγνοια, την παθητικότητα, την ανοχή,για την αόρατη απειλή, για την έκπτωση από τα ιδανικά και τις επιθυμίες της αθωότητας…«ο Αλ ξύπνησε πια απ΄ το λήθαργο… πρέπει να δράσει!» αποφάσισα… και ταξίδεψα μαζί με τους δύο παιδικούς φιλους, αστραπιαία, στο «χθες» και το «σήμερα», στον κόσμο της παιδικής αθωότητας και σε εκείνον του άνευ όρων συμβιβασμού των μεγάλων… στον κόσμο της ελπίδας και σε εκείνον της άλογης πραγματικότητας… κάθισα αποσβολωμένος, παρέα με τον Αλ, να κοιτώ τις νάρκες να εκρήγνυνται γύρω μου….και τότε, αναζήτησα τον Μπέρντυ, όπως και εκείνος… αναζήτησα τα όνειρά μου…

Η ιστορία του Μπέρντυ και του Αλ είναι τελικά η ιστορία όλων μας… η ιστορία του σύγχρονου ανθρώπου που παρακολουθεί, ανήμπορος να αντιδράσει, τις κοσμοιστορικές αλλαγές που συντελούνται γύρω του… αυτές που μας έχουν οδηγήσει σε μια εθνική κατάθλιψη, σε μια αόρατη και απειλητική αίσθηση συλλογικής ευθύνης και που τείνουν να μας μετατρέψουν όλους μαζί σε κατατονικούς, άψυχους θεατές της ζωής μας.Πάνω απ΄όλα όμως, είναι ένα σύγχρονο παραμύθι απόδρασης από την χρεοκοπία των ονείρων του σήμερα… καταγράφει τον κόσμο που θελήσαμε να ζήσουμε και τον κόσμο που αποδεχθήκαμε να ζούμε…υπόσχεται όμως εκείνον τον άλλο κόσμο που οφείλουμε να πιστέψουμε ξανά, να ονειρευτούμε και να ανασυγκροτήσουμε…

«δεν θα είναι απλό αλλά αξίζει η προσπάθεια…»
Πέτρος Νάκος

TRAILER Παράστασης: