του Ναζίμ Χικμέτ

Ένα σπάνιο αλληγορικό παραμύθι του σπουδαίου Τούρκου δημιουργού

Σκηνοθεσία: Πέτρος Νάκος

 Aπό τις 12 Φεβρουαρίου κάθε Δευτέρα και Τρίτη.

«Η Γελάδα», λαϊκή παραβολή, συμβολικό παραμύθι και ιδιότυπη κοινωνική σάτιρα μαζί, γράφεται στη Μόσχα το 1956, από τον πιο αγαπημένο στους Έλληνες Τούρκο ποιητή συγκεντρώνοντας όλα τα χαρακτηριστικά της πρωτότυπης και πρωτοπόρας δραματουργίας του. Με λόγια απλά, καθαρή ματιά και πνεύμα οξύ, ο μεγάλος ποιητής και τρυφερός παραμυθάς, μιλάει μέσα από το έργο του, στο σήμερα, θαρρείς και τίποτα δεν έχει αλλάξει στον κόσμο των ανθρώπων…

Μήπως πράγματι, δεν έχει αλλάξει τίποτα; Μήπως ακόμη οι άνθρωποι ψάχνουν για

έναν από μηχανής θεό να τους «σώσει» από την πραγματικότητα που δεν τους ικανοποιεί;

Ο σκηνοθέτης Πέτρος Νάκος παρουσιάζει το αλληγορικό, αλλά πάντα ανθρώπινο, σύμπαν του Ναζίμ Χικμέτ στη σκηνή του Altera Pars, με ένα φρέσκο, αληθινό τρόπο, αναδεικνύοντας τόσο το χιούμορ όσο και τη σκληρή αλήθεια ενός … «παραμυθιού».

Λίγα λόγια για το έργο

«Η Γελάδα» είναι μια αλληγορία για την εξάρτηση του σύγχρονου ανθρώπου από τον καταναλωτισμό και την παράλογη πρόσδεση της ανθρώπινης ευτυχίας στην απόκτηση υλικών αγαθών. Αποτελεί μια βαθιά κοινωνική κριτική, για την εξώθηση των ανθρώπων σ’ ένα μάταιο κυνήγι, ένα αέναο και εξαντλητικό ανταγωνισμό για οικονομική και κοινωνική ανέλιξη. Τα πρόσωπα του Χικμέτ αναδύονται γλαφυρά, μέσα από το λυρικό συμβολισμό τους. Είναι ταυτοχρόνως αρχετυπικά σύμβολα και καθημερινοί άνθρωποι πλασμένοι με τρυφερότητα και στοργή, από έναν άνθρωπο που αγάπησε βαθιά τους ανθρώπους, αγωνίστηκε και αφιέρωσε τη ζωή του στην υπεράσπιση της ελευθερίας τους.

Η υπόθεση

Μια μικροαστική οικογένεια με μεγάλα όνειρα για κοινωνική ανέλιξη, για καταξίωση, για πρόοδο και προκοπή, η μάνα, η κόρη, ο γιος… Ονειρεύονται ένα καλύτερο αύριο.

Η μάνα θέλει το καλύτερο για τα παιδιά της και τα παιδιά φορτώνονται τις προσδοκίες και τις επιθυμίες της μητέρας τους. Η κόρη θα γίνει σπουδαία καλλιτέχνης της όπερας και ο γιος ο μεγαλύτερος ποιητής της εποχής του. Όνειρα που είναι μεγαλύτερα από την πραγματικότητα που τους περιορίζει.

Λύση έρχεται να δώσει μια γελάδα… Μία παχιά γελάδα που θα κατεβάζει γάλα και το γάλα της θα γίνει βούτυρο, γιαούρτι και θα πουληθεί και έτσι θα πλουτίσουν και αφού πλουτίσουν … τότε σίγουρα όλα θα είναι καλύτερα.

Σύντομα όμως το μέσο γίνεται σκοπός και τα πάντα ανατρέπονται.

Η γελάδα ιεροποιείται, γίνεται θεός και τύραννος μαζί και φορτωμένη με όλες τις ελπίδες της οικογένειας γίνεται ο δυνάστης τους. Η γελάδα που θα τους έσωζε, τώρα τους απελπίζει. Ποιος θα βρεθεί να τους απαλλάξει από την τυραννία της;

Ο Συγγραφέας

Ο Ναζίμ Χικμέτ είναι ο μεγαλύτερος Τούρκος ποιητής του 20ου αιώνα. Γεννήθηκε το 1902 στη Θεσσαλονίκη και απεβίωσε το 1963 στη Μόσχα. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη του γραπτού λόγου, έγινε όμως περισσότερο γνωστός ως ποιητής. Μέγας δάσκαλος και ανανεωτής της τουρκικής προοδευτικής ποίησης, γίνεται ίνδαλμα του τουρκικού λαού και αποκτά παγκόσμια αναγνώριση. Εκτός από ποιήματα, έγραψε μυθιστορήματα, παραμύθια, δοκίμια, κινηματογραφικά σενάρια και 30 περίπου θεατρικά έργα.

Η ποίησή του είναι απλή αλλά την ίδια στιγμή άκρως σαγηνευτική. Τα κείμενά του διαπνέονται από μουσικότητα και έντονο συμβολισμό και γεμίζουν τους αναγνώστες με αισθήματα αισιοδοξίας και πίστης για το μέλλον. Το ξεχωριστό του ύφος είναι απλό, ζεστό και τρυφερό. Ταυτόχρονα, όμως, γίνεται ανατρεπτικό, καταγγελτικό και κοφτερό σαν λεπίδι.

Τα θεατρικά έργα του Χικμέτ συνδυάζουν στοιχεία του ψυχολογικού θεάτρου των Στανισλάφσκι και Βαχτάνγκοφ αλλά και τεχνικές της Κομέντια ντελ άρτε. Λάτρης των Μαγιακόφσκι και Μέγιερχολντ, κατάφερε να συγκεράσει το σοβιετικό φουτουρισμό με τη λαϊκή παράδοση της πατρίδας του. Για τον Χικμέτ το παραστασιακό γεγονός θα πρέπει να αποτελεί για τους θεατές ένα συλλογικό, αισθητικό βίωμα.

Η παράσταση έχει επιχορηγηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού.

Διάρκεια: 90’

Συνέντευξη στην ΕΡΤ

Συνέντευξη στην εκπομπή “Έλα Χαμογέλα” του OPEN